W lipcu i sierpniu br. nasz Związek aktywnie uczestniczył w pracach nad opiniowaniem projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (JST). Proces ten obejmował szereg konsultacji, spotkań oraz negocjacji, mających na celu wypracowanie rozwiązań zapewniających stabilność finansową samorządów.
Uwagi do Projektu Ustawy – 26 lipca br.
Wspólne Stanowisko Strony Samorządowej – 29 lipca br.
29 lipca br., w odpowiedzi na przedstawiony projekt ustawy, Strona Samorządowa KWRiST opracowała i przedstawiła wspólne stanowisko dotyczące planowanych zmian w strukturze dochodów gmin, powiatów i województw.
Główne obawy dotyczyły braku gwarancji samodzielności finansowej JST oraz niedostatecznej stabilizacji ich dochodów. Należy nadmienić, że Ministerstwo Finansów oszacowało ubytki dochodów JST na lata 2023 i 2024 na 30 mld zł rocznie, jednak rzeczywista kwota może być wyższa z powodu inflacji i podwyżek wynagrodzeń. Wzrost dochodów JST przewidziany na 2025 rok wynosi jedynie 16 mld zł, co w naszej ocenie jest niewystarczające. Stanowisko to krytycznie odnosiło się do proponowanych rozwiązań, podkreślając, że nie zapewniają one JST odpowiedniego poziomu finansowania ani stabilizacji ich dochodów. Kluczowe postulaty strony samorządowej obejmowały m.in.:
- konieczność korekty projektu ustawy, tak aby zapewnić silne samorządy dla silnej Polski,
- ustalenie dochodów JST na podstawie rzeczywistych, niezbędnych wydatków,
- zapewnienie JST udziału w dochodach publicznych zgodnie z art. 167 ust. 1 Konstytucji RP,
- wprowadzenie rozwiązań gwarantujących 3% PKB na zadania oświatowe z budżetu państwa,
- korektę przeliczeniowej liczby mieszkańców i determinant wydatkowych,
- wyjaśnienie kalkulacji przychodów z ryczałtu i udziałów z PIT i CIT,
- zmianę wskaźnika zamożności i zasad finansowania placówek oświatowych.
Konsultacje i Negocjacje
Projekt ustawy został następnie poddany dalszym konsultacjom, w których uczestniczył również nasz Związek z ramienia Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych. Proces ten obejmował spotkania specjalnie powołanego rządowo-samorządowego zespołu eksperckiego, a także nadzwyczajne posiedzenia plenarne KWRiST, które odbyły się 19 i 21 sierpnia br. (19 sierpnia br. odbyło się również spotkanie Strony Samorządowej KWRiST z p. Andrzejem Domańskim, Ministrem Finansów). W tym procesie naszą organizację reprezentował w szczególności p. Mieczysław Kieca, Prezydent Wodzisławia Śląskiego, Członek Zarządu Związku.
Wyniki Negocjacji
Po intensywnych negocjacjach – na posiedzeniu plenarnym KWRiST w dn. 21 sieprnia br. – projekt ten uzyskał pozytywną opinię Strony Samorządowej KWRiST (z uwagami). W wyniku tych rozmów Ministerstwo Finansów zgodziło się na:
- przeprowadzenie przeglądu wdrożonej reformy finansowej w 2026 r.,
- wydłużenie do końca 2029 roku złagodzonych zasad dotyczących zadłużania się i bilansowania budżetu operacyjnego,
- poparcie przeglądu zadań zleconych zgodnie z wytycznymi NIK-u,
- waloryzację tzw. kwoty uzupełniającej oraz zwiększenie rezerwy ogólnej o 700 mln zł,
- przekazanie samorządom dodatkowych 10 mld zł jeszcze w 2024 r.,
- reaktywację zespołu ds. monitorowania systemu finansowania oświaty i opracowanie nowego modelu finansowania edukacji.
Serdecznie dziękujemy wszystkim zaangażowanym za ich nieoceniony wkład w proces legislacyjny.
