W dn. 24 stycznia 2025 r. na Stadionie Miejskim w Tychach odbyło się pierwsze w tym roku posiedzenie Zarządu naszego Związku. Spotkanie to było okazją do omówienia najważniejszych wyzwań i planów na nadchodzące miesiące oraz przyjęcia stanowisk w kluczowych dla samorządów sprawach.
Prace w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego
W pierwszej części spotkania Zarząd Związku dyskutował nt. aktualnych prac prowadzonych w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, w której nasz Związek uczestniczy z ramienia Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych. Omówiono najnowsze inicjatywy legislacyjne oraz wskazano kluczowe kwestie wymagające dalszych uzgodnień między stroną rządową a samorządową.
Przyjęcie stanowisk
Zarząd przyjął dwa stanowiska w bieżących sprawach, istotnych z punktu widzenia samorządów lokalnych.
1. Stanowisko w sprawie potrzeby zmiany ustawy o pomocy społecznej.
W ocenie Zarządu obecne przepisy dotyczące finansowania kosztów pobytu osób ubezwłasnowolnionych w domach pomocy społecznej są niespójne i nie uwzględniają faktycznych relacji społecznych oraz administracyjnych. Zgodnie z obowiązującym prawem, koszty te ponosi gmina miejsca zamieszkania opiekuna prawnego osoby ubezwłasnowolnionej, nawet jeśli faktyczne miejsce pobytu takiej osoby znajduje się w innej gminie.
Zarząd podkreślił, że taki stan rzeczy prowadzi do nieadekwatnego rozkładu obciążeń finansowych między gminami, obciążając jednostki, które nie mają związku z osobą objętą pomocą. Zaproponowano wprowadzenie zmian legislacyjnych, które umożliwią gminom faktycznego miejsca zamieszkania osób ubezwłasnowolnionych ponoszenie kosztów ich pobytu w domach pomocy społecznej. Alternatywnie zasugerowano wprowadzenie mechanizmu rekompensaty kosztów pomiędzy gminami. W ocenie Zarządu takie rozwiązanie pozwoliłoby przywrócić równowagę finansową i zapobiec sporom kompetencyjnym
2. Stanowisko w sprawie polityki regionalnej w perspektywie finansowej 2028-2034.
Zarząd wyraził zaniepokojenie zapowiedziami centralizacji zarządzania funduszami unijnymi w ramach polityki spójności. Wskazano, że dotychczasowa decentralizacja funduszy, umożliwiająca ich alokację na poziomie regionalnym, była kluczowym czynnikiem wspierającym zrównoważony rozwój i realizację inwestycji odpowiadających na lokalne potrzeby.
Zwrócono także uwagę, że centralizacja może ograniczyć możliwości aplikowania o środki przez samorządy, szczególnie w przypadku małych gmin i powiatów, które często opierają swoje działania rozwojowe na funduszach unijnych. W ocenie Zarządu takie zmiany mogą prowadzić do marginalizacji polityki regionalnej, zwiększenia zależności od administracji centralnej oraz utraty możliwości kompleksowego rozwiązywania problemów lokalnych. Zarząd apeluje o utrzymanie dotychczasowych zasad decentralizacji oraz o dalsze wspieranie regionalnego zarządzania funduszami.
Cyberbezpieczeństwo
W trakcie posiedzenia przedstawiono także kwestie związane z cyberbezpieczeństwem w kontekście wdrożenia Dyrektywy NIS2 oraz nowej ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa. Zarząd zaznaczył, że nadchodzące zmiany będą wymagały od samorządów nie tylko dostosowania swoich procedur, ale także inwestycji w odpowiednie narzędzia i szkolenia.
Prezydencja w OPOS i bieżące działania
Podczas posiedzenia omówiono harmonogram działań związanych z pełnioną przez Związek prezydencją w Ogólnopolskim Porozumieniu Organizacji Samorządowych (OPOS). Planowane spotkania i inicjatywy mają na celu wzmocnienie współpracy międzyregionalnej oraz wymianę doświadczeń między samorządami.
Zarząd podjął o także uchwały w sprawie wyboru prezydiów Komisji Ekologii oraz Zespołu ds. poprawy jakości powietrza.
Dodatkowo Zarząd objął patronatem środowiskowym XII Ogólnopolską Konferencję Samorządu i Oświaty EDUKACJA PRZYSZŁOŚCI, która odbędzie się w dniach 19–20 marca 2025 r. w Lublinie. W ocenie Zarządu wydarzenie to stanowi ważną platformę do wymiany doświadczeń w obszarze edukacji oraz wypracowywania innowacyjnych rozwiązań wspierających rozwój szkolnictwa.