Nowy okres programowania UE oraz pogarszająca się sytuacja finansów samorządowych, to dwa główne tematy wrześniowego posiedzenia Konwentu Prezydentów, który zorganizował Śląski Związek Gmin i Powiatów. W dyskusji o problemach, z którymi aktualnie mierzą się samorządowcy, nie zabrakło także wątków związanych z trudną kondycją szpitali powiatowych.
27 września 2019 r. odbyło się kolejne w tym roku posiedzenie Konwentu Prezydentów Miast na Prawach Powiatu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów. Jego gospodarzem był Arkadiusz Chęciński, Prezydent Sosnowca.
W pierwszej części spotkania Jan Olbrycht, Poseł do Parlamentu Europejskiego przedstawił aktualny stan negocjacji w zakresie nowego okresu programowania UE na lata 2021-2027. Swoje wystąpienie rozpoczął od przedstawienia zasadniczych reguł, zgodnie z którymi tworzony jest budżet UE.
– Proces tworzenia budżetu unijnego dopiero się rozpoczął. Zgodnie z regulacjami mamy czas na to do końca 2020 r. W tym czasie nastąpi kilka ważnych momentów. Jednym z nich jest wyjście Wielkiej Brytanii z UE, które istotnie wpłynie na stan finansów unijnych, choć również na całe funkcjonowanie wspólnoty. Jeśli we wskazanym terminie nie uda się wypracować konsensusu w zakresie nowego budżetu, to zostanie wdrożony plan awaryjny. W jego ramach wydatkowanie środków unijnych w pierwszym roku nowej perspektywy będzie przebiegało na dotychczasowych zasadach – wyjaśnił.
Jan Olbrycht odniósł się także do kilku możliwych rozwiązań, które Unia Europejska może wprowadzić w przyszłości chcąc poprawić stan swoich finansów. W drugiej części swojego wystąpienia zasygnalizował kwestie, które zdeterminują charakter finansowania UE w kolejnych latach. Będą to m.in. zmiany klimatyczne, polityka miejska czy powiązanie poziomu uzyskiwanych środków unijnych z rządami prawa.
Ważnym tematem poruszonym w trakcie Konwentu była aktualna sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego, m.in. w kontekście ostatnich zmian podatkowych oraz podwyższenia płacy minimalnej w perspektywie 2020 roku. Piotr Kuczera, Przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, Prezydent Rybnika wprowadzając do dyskusji poświęconej tym kwestiom odniósł się do ostatnich rozmów strony rządowej i samorządowej:
– W trakcie dyskusji poruszonej podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego kolejny raz wyartykułowaliśmy, że zmiany związane z podatkiem PIT czy wzrostem płacy minimalnej rodzą istotne skutki dla naszych budżetów. Jednocześnie chcę wyraźnie podkreślić, że samorządy popierają sam pomysł podwyższenia płacy minimalnej. Jednak proponujemy, aby nie następowało to kosztem finansów gmin i powiatów, które przeznaczane są na realizację szeregu inwestycji i usług publicznych – powiedział.
Z kolei Krzysztof Matyjaszczyk, Zastępca Przewodniczącego Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, Prezydent Częstochowy na przykładzie swojego miasta przedstawił skalę strat, które ponosi miasto ze względu na zmiany w systemie finansów jednostek samorządu terytorialnego, ale nie tylko:
– Wydatki, które obciążają nasze miasto i jego mieszkańców oraz przewidywane ubytki w dochodach to łącznie ponad 125 milionów złotych w skali rocznego budżetu miasta. Wynikają one ze wzrostu kosztów edukacji przy bardzo dużych brakach w subwencji oświatowej oraz obniżki dochodów, będących skutkiem zmian stawek PIT. To także konsekwencje wzrostu cen prądu, zmian w prawie wodnym czy ustawie dotyczącej przekształcenia prawa użytkowania wieczystego. Na te zmiany samorządy lokalne nie mają właściwie żadnego wpływu. Ciągle pogarszająca się kondycja finansowa samorządów lokalnych to m.in. efekt stosowanej od dawna, ale obecnie bardzo nasilonej, praktyki przekazywania gminom i powiatom zadań bez zabezpieczenia adekwatnych środków – wyjaśnił.
Następnie dyskusja skupiła się wokół zagadnień związanych z obecną sytuacją finansową szpitali powiatowych. Temat ten przedstawiła Grażyna Dziedzic, Prezydent Rudy Śląskiej, Członek Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów odnosząc się do działań Związku prowadzonych w tym zakresie:
– Powinniśmy w gronie samorządowców usiąść do rozmów na temat tego, jak optymalnie stworzyć sieć szpitali i podzielić się tymi zadaniami. Być może należy rozważyć też ponowne przygotowanie propozycji zmian w odpowiednich przepisach – powiedziała.
ŚZGiP – jest największą regionalną organizacją samorządową w Polsce, zrzeszającą obecnie 137 jednostek samorządu terytorialnego z woj. śląskiego (w tym wszystkie miasta na prawach powiatu), jego misją jest służba na rzecz dobra publicznego w województwie śląskim poprzez wspieranie społeczności i samorządów lokalnych (www.silesia.org.pl).
fot. archiwum ŚZGiP
